|
Ağız Kanseri Nedir?
Ağız kanseri, dudakların (genellikle alt dudak) üstünde, ağzın
içinde, gırtlak, bademcikler veya tükürük bezlerinin arkasında
meydana gelen kanserdir. Kadınlardan ziyade erkeklerde daha sık
görülmekle birlikte 40 yaşın üzerindeki bireylerde daha çok
karşılaşılabilen bir durumdur. Yoğun alkol kullanımı ile birlikte
sigara, en önemli risk faktörüdür.
Erken teşhis edilmezse, ağız kanseri ameliyat, radyasyon terapisi
ve/veya kemoterapiyi gerektirebilir. Toplam beş yıl boyunca hayatta
kalma oranı yüzde 50 olmakla birlikte, ölümcül de olabilir.* Bu
zayıf tahminin sebebi, erken belirtilerin fark edilememesidir. Bu
yüzden ağız kanserinin erken teşhis edilmesi başarılı bir tedavi
için çok önemlidir.
Ağız Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Her zaman ağız kanserinin en erken uyarı işaretlerini fark
edemeyebilirsiniz, bu yüzden hem diş hekiminiz hem de doktorunuzun
yaptığı düzenli muayeneler çok önemlidir. Diş hekiminiz, ağız
kanserin erken uyarı işaretlerini teşhis edecek şekilde
eğitilmiştir. Ancak diş muayenesine ek olarak aşağıdakilerden
herhangi birini fark ederseniz, diş hekiminize başvurmalısınız:
Dudaklarda, diş etlerinde veya ağzınızın içinde kolaylıkla kanayan
ve iyileşmeyen bir yara
Yanakta dilinizle hissedebileceğiniz bir şişkinlik veya kalınlaşma
Ağzınızın herhangi bir bölümünde his kaybı veya uyuşukluk
Diş etlerinde, dilde veya ağız içindeki beyaz veya kırmızı benekler
Çiğneme veya yutma güçlüğü
Ağzınızda acı veya tarifsiz bir ağrı veya bilinen bir sebep
olmaksızın boğazınıza bir şey takılma hissi
Takma dişlerin kötü bir şekilde yerleşmesine neden olan çene
şişkinliği
Ses değişikliği
Ağız Kanseri Nasıl Önlenebilir?
Tütün içmiyor veya çiğnemiyorsanız – başlamayınız. Tütün kullanımı,
yüzde 80 – 90 oranında ağız kanserine neden olmaktadır. **
Sigara içme — Sigara, akciğer kanseri ve kalp hastalığı arasındaki
ilişki, iyice tespit edilmiştir.1 Sigara genel sağlığınızı da
etkiler; enfeksiyonlarla mücadele etmeyi ve yaraların veya
ameliyatların iyileşmesini de güçleştirir. Sigara, genç
yetişkinlerde büyümenin durmasına ve gelişim ile ilgili diğer
güçlüklere neden olabilir. Çoğu sigara içicisi, önceden olduğu gibi
koku veya tat alamadıklarını, kötü kokan soluk ve lekeli diş
riskinin oluştuğunu görürler.
Her sigara yakışınızda, ağız sağlığınız da risk altındadır. Sigara,
pipo veya puro içimi, boğaz,
ağız, gırtlak ve yemek borusu kanserinin görülme ihtimalini
arttırır. Çoğu insan erken belirtilerin farkında değildir veya
onları göz ardı eder, bunun sonucunda da ağız kanseri sıklıkla
teşhis edilmeden yayılır.
Tütün Çiğneme — Kronik dumansız tütün kullanıcıları, kullanmayanlara
nazaran 50 kat daha fazla ağız kanserine yakalanma ihtimaline
sahiptir. En iyisi, sigara, puro veya pipo
içilmesinden, tütün çiğnenmesinden veya burna çekilmesinden
kaçınılmalıdır. Birçok yıl kullandıktan sonra bile, tütün
kullanımını bırakan insanlar, büyük ölçüde ağız kanser riskini
azaltırlar. Kronik ve/veya yoğun alkol kullanımı da kanser riskinizi
arttırır ve tütünle birlikte alkol, özellikle yüksek bir risk
oluşturur.
En iyisi, sigara, puro veya pipo
içmekten, tütün çiğnemekten veya enfiye çekmekten kaçınmaktır. Uzun
yıllar kullanımın ardından bile tütün kullanımını kesen insanlar
ağız kanseri riskini büyük ölçüde azaltırlar. Kronik ve/veya ağır
alkol kullanımı, kanser riskini artırır, alkol ve tütün bir arada
kullanıldığında risk son derece yüksektir.
Ağız Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Teşhis konulduktan sonra, uzmanlardan oluşan bir ekip (ağız cerrahı
ve diş hekimi dahil) her bir hastanın ihtiyaçlarına uygun bir tedavi
planını geliştirir. Genellikle ameliyat gereklidir, ardından da
radyasyon ve kemoterapi uygulanır. Bu terapilerin ağızda neden
olabileceği değişikliklere aşina olan bir diş hekimine başvurmak
önemlidir.
Şeker veya nişasta içeren yiyecek ve içecekleri her tüketişinizde,
plaktaki bakteriler 20 dakika veya daha fazla bir sürede dişlerinizi
aşındıran asitleri oluşturur. Diş minenizin gördüğü zararı azaltmak
için yemek lokmaları ve içeceklerin sayısını veya arasını
sınırlayınız. Birşeyler atıştırırken peynir, çiğ sebze, sade yoğurt
veya meyve gibi besleyici gıdaları tercih ediniz.
Radyasyon Terapisinde Ağızda Hangi Yan Etkiler Görülür?
Radyasyon terapisi, baş ve boyun bölgesi için kullanıldığında birçok
insanda ağızda tahriş, ağız kuruluğu, yutma güçlüğü ve tat
değişiklikleri görülür. Ayrıca, radyasyon diş çürüklerinin görülme
olasılığını arttırır; bu nedenle özellikle radyasyon tedavisi
esnasında dişleriniz, diş etleriniz, ağız ve gırtlağınıza iyi
bakmanız önemlidir.
Radyasyon tedavisi esnasında ve ondan sonra karşılaşabileceğiniz
ağız problemlerinizi kanser uzmanınız ve diş hekiminize düzenli
olarak bildirdiğinizden emin olunuz. Ayrıca, baş ve boyun kanser
tedaviniz başlamadan önce, ağızda olası yan etkileri önlemeye
yardımcı olmak amacıyla tedavinizden önce, tedavi esnasında ve ondan
sonra neler yapabileceğiniz hususunda diş hekiminiz ile görüşünüz.
Tedavim Esnasında Ağız Sağlığımı Nasıl Koruyabilirim?
Yemeklerden sonra yumuşak bir diş fırçası ile dişlerinizi
fırçaladığınızdan ve her gün diş aralarını diş ipliğiyle
temizlediğinizden emin olunuz. Baharatlar ve çiğ sebzeler, kuru
kraker ve yemişler gibi sert yiyeceklerden kaçınız. Ayrıca tütün ve
alkolden de kaçınınız. Ağzınızı ıslak tutmak için, şeker tüketiniz
veya şekersiz sakız çiğneyiniz.
Radyasyon terapisine başlamadan önce, diş hekiminize bildiriniz ve
komple ağız muayenesi için randevu alınız. Radyasyon tedaviniz
başlamadan önce, diş hekiminizin radyasyon onkoloji uzmanınıza
danışmasını isteyiniz.
* Ağız Sağlığı Rehberi, Jeffrey F. Taintor ve Mary Jane Taintor,
1997.
** Ulusal Kanser Enstitüsü, "Ağız Kanseri Hakkında Bilmeniz
Gerekenler." 28 Eylül 1998.
1Diş Hekimliği Eğitimi, Vol. 19, #1 (supp), Güz, 2000.
http://www.meleklermekani.com/dis-sagligi-ve-dis-bakimi/122192-agiz-kanseri-nedir-nasil-olusur.html
adresinden alınmıştır.
|
|